چله کشی در فرش بافی ایرانی در مازندران

 

آن را به صورت گلوله درمی آورند. آغاز درازا چله موردنیاز را محاسبه نموده، به این چهره که اگر درازا قالی ۳ متر باشد یک متر به آن اضافه می کنیم (که برای سرچله‌های فرش و جای دست بافنده در سرانجام فرش درنظر گرفته شود).باید توجه داشت رکه ۱۲ـ۴ تار برای بافت شیرازه‌های کناره فرش درنظر می گیرند. انجام عمل فوق به چله‌دوانی معروف است

 

(چون فرد در حالت دویدن چله‌کشی را انجام می دهد) . لازم به ذکر است که در طی عمل فوق، فرد دیگری که در کار چله‌دوانی همکاری می کند، نخی چندلا که درازا آن دوبرابر عرض فرش است را برداشته و روی میله نخست تارها را به چهره ۲ الی ۲ لغایت و به صورت گیس بافت چپ و راست می کند. این پیشه برای بازداری از بهم خوردن چله ها اثناء برداشتن چله‌ها از روی میله‌ها و شمارش و دوخت زدن چله‌ها به زیردار سپریدن می گردد.

 

پس از عمل اربعین دوانی ، نخ نزله را که برابر ۸ برابر پهنا قالی است ۶ لا کرده و از دو طرف آن را به چهره دو گلوله درآورده و به وسیله آن، چله‌ها را در بخش های مشخصی در نزدیکی میله سوم چپ و راست می کنند (گیس بافت می کنند) تعداد این دسته تارها بستگی به رجشمار فرش دارد.

 

پیشنهاد امروز

 

yektanet-logo-sign

در این قبیله نسوان چند شوهر دارند! +تصاویر

در این قبیله نسوان چند شوهر دارند! +تصاویر

 

از عملی که بیان شد برای گره زدن اضافی اربعین ها در روی سردار و توزیع چله‌ها به طور یکنواخت روی سردار کاربرد می گردد (عمل نخ نزله) لازم به بیان است که مقدار اضافی چله ها به روی سردار گره زده می شود که به آن گره اولیه می گویند. ۲ـ انتقال چله‌ها روی دار: پس از حاضر نمودن اربعین ها به طریق فوق، آنها را از میله ها درآورده ، جای میله‌ها را با نخ ضخیم یا ریسمان عوض می کنیم و اربعین ها را روی نخ مزبور عریض می کنیم و با پایش روی دار می‌اندازیم.

 

سپس دار را از یک طرف چله‌ها در فاصله‌ی نخ نزله و میله دوم ، واردچله‌ها می کنیم. سپس گیس باف میله نخست را به ریسمان پیچ مزبور به زیردار دوخت می زنیم. سپس اربعین های اضافی را از بالای سردار و روی نخ نزله که حالا بالاتر از سردار پیمان گرفته است در دسته‌های چندتایی که متناسب با رجشمار فرش است را گره می زنیم

 

که به این گره ، گره اولیه گفته می‌شود. سپس چله‌ها را به طور پسندیده و متناسب با رجشمار فرش در سردار و زیردار توزیع می نماییم (باید مراقب باشیم که پخش چله‌ها در سردار بیشتر از زیردار باشد).سپس با پروا به گونه دار که فلزی یا چوبی باشد با پیچ یا گوه چله‌ها را سفت می نماییم (در این نوع چله‌کشی بیچارگی به وجود چوب مهار نمی‌باشد) پس عملیات کوجی پیچی را انجام می دهیم.

 

کجوبندی (نیره کشی) : آغاز چوب کجو را با دو سلسله نخ ضخیم به راست‌روها می بندیم و سپس نخ چله ته نشست دیگری را که طول آن باید از طول چوب کجو بلندتر می باشد را به دو طرف «دوسر» چوب کجو یا به دو میخ دوسر چوب کجو می‌بندیم. سپس گلوله نخی صحیح می کنیم و برای آغاز پیشه راز آن را به نخ فوق گره می زنیم

 

و آن را بعید نخستین تار پشت هاف چرخانده و دوباره آن را دور نخ چندلا شده روی کجو گره می زنیم. سپس اربعین روی هاف را کنار زده و نخ را بعید دومین تار پایین هاف می چرخانیم و این شغل را آن قدر تکرار می‌کنیم تا تمام تارهای پشت هاف به وسیله کوجی در جلو پیمان بگیرد.

 

لازم به ذکر است که نباید تارهای زیرچوب کجو را خیلی سفت دور نخ چندلا شده بست چه در این صورت عمل پودکشی و بافت با مشکل مواجه خواهد شد. با کشیدن نخ چندلا شده چله‌ها روی کوجی کشیده می شوند و با کشیدن نخ اصلی به دو راز کوجی باعث پخش بیشتر اربعین روی کوجی می‌شود. همچنین چون اربعین ها در پائین کوجی حالت ذوزنقه پیدا می کنند از جمع شدن فرش (کجی) بازداری می نماید.

 

سپس دو پایین سری روی راست‌روها و زیر چوب کجو قرار می دهیم. با توضیحات فوق نتیجه می گیریم که کجو به دو وظیفه اصلی خویش که تفکیک و تنظیم نخ های چله کشی هنرکده محمدی و جلوگیری از کجی کناره‌هاست عمل می کند. مزایا یا محاسن چله‌کشی فارسی: ۱ـ به انگیزه داشتن چوب کوجی از گلیم بافی به روش کرباس کاربرد نموده و حائز استوار بیشتری می باشد. و الی حدودی کجی فرش بازداری می شود.

 

در ضمن چون چله کشی یکسویه می باشد می‌توان به راحتی پشت فرش را تماشا نمایش داد و تنظیم چله ها روی دار از استقامت بیشتری برخوردار است و چون اضافه چله ها روی سردار گره می خورد می تاب قالی به طور دلخواه بدون پروا به طول دار را بافت. معایب: احد از معایب عمده این روش (پائین کشی دشوار روش فارسی بافت) است